Hagar Qim, czyli „stojące głazy” to megalityczny kompleks świątynny na Malcie. Pozostałości odkryte po raz pierwszy w 1839 roku sugerują, że należy on do epoki neolitu, tj. 3600 – 3200 p.n.e. I chociaż nie jest to jedyny megalityczny kompleks na tej wyspie, to jednak ze względu na dobry stan jest on najchętniej odwiedzany przez turystów.
Neolityczny kompleks
Świątynia Hagar Qim stoi na szczycie wzgórza z widokiem na morze i wysepkę Fifla, nie więcej niż 2 km na południowy-zachód od maltańskiej wioski Qrendi.
Chociaż nigdy nie była całkowicie pochowana (najwyższe kamienie wystawały z ziemi), po raz pierwszy odkryto ją dopiero w 1839 roku.
Wtedy też znaleziono m.in. figurki Maltańskiej Wenus i Siedzącej Kobiety, które dziś można podziwiać w Muzeum Archeologicznym w La Valletta.
Uważa się, że Hagar Qim należy do epoki neolitu, tj. 3600 – 3200 p.n.e. i jest jednym z najpiękniejszych neolitycznych kompleksów świątynnych na Malcie.
W 1992 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Świątynia Hagar Qim
Kompleks świątynny Hagar Qim składa się z budynku centralnego i pozostałości co najmniej dwóch innych struktur.
Został zbudowany z twardego, kredowego wapienia koralowego oraz bardziej miękkiego wapienia globigerina.
Duży dziedziniec i monumentalna fasada centralnej struktury nawiązują do wzoru typowego dla maltańskich prehistorycznych świątyń.
Wzdłuż zewnętrznej ściany można znaleźć jedne z największych megalitów używanych w budowli takich konstrukcji, np. kamień o wysokości 5,2 m i wielki megalit o wadze około 20 ton.
Sama świątynia Hagar Qim składa się z szeregu pokoi na rzucie półkola zwanych apsydami.
Apsydy są rozmieszczone po obu stronach centralnej, brukowanej przestrzeni świątyni.
W dużej przestrzeni po lewej stronie znajdują się trzy wysokie ołtarze i drzwi do dodatkowej komory, do której prowadzą trzy kamienne stopnie.
Na terenie kompleksu odnaleziono także świątynię dla kobiet oraz pomieszczenia gospodarcze, a wśród nich bardzo ważne cysterny, w których do dziś zbiera się woda deszczowa.
Obserwatorium astronomiczne czy miejsce rytuałów?
Apsyda po prawej stronie w Hagar Qim wydaje się pełnić funkcję astronomiczną.
Charakteryzuje ją dziwne ustawienie niskich, kamiennych płyt, które tworzą coś w rodzaju wewnętrznej obudowy.
W tylnej części tej apsydy znajduje się niewielka dziura w kształcie elipsy.
Zaobserwowano, że podczas letniego przesilenia promienie wschodzącego słońca przechodzą przez tę dziurę i oświetlają jedną z kamiennych, niskich płyt w komorze.
Być może to miejsce w kompleksie świątynnym Hagar Qim było używane do celebrowania święta Słońca i odprawiania rytuałów związanych z płodnością.
Mogłyby to potwierdzać liczne terakotowe artefakty odnalezione w świątyni, a wśród nich postać kobiety o pełnych kształtach, symbolu płodności, czyli figurka Maltańskiej Wenus.
