Grodzisko na Bródnie to dawny gród obronny, który dzisiaj znajduje się terenie parku leśnego Bródno w dzielnicy Targówek. Była to najstarsza osada na terenie dzisiejszej Warszawy. Były to czasy, gdy nie było jeszcze miasta, a Piastowie zaczęli dopiero tworzyć zręby państwa polskiego.
Początki grodziska
Pod koniec IX albo na początku X wieku na zalesionych ziemiach Równiny Praskiej nad małą rzeką Brodnią pojawili się pierwsi średniowieczni osadnicy.
Niestety nie wiadomo, kim oni byli, skąd przybyli i dlaczego właśnie wybrali to miejsce, aby się w nim osadzić.
Ten ośrodek w Bródnie istniał do XI wieku, a czas jego istnienia przypada na bardzo ważny okres w historii Polski, gdyż wtedy kształtowało się państwo polskie.
Wtedy w tamtym regionie doszło do wielu trudnych wydarzeń, co spowodowało, że mieszkańcy tego ośrodka zdecydowali się na zbudowanie grodu, a teraz jest on najstarszym zabytkiem na terenie dzisiejszej Warszawy.
Jednak potem gród ten został spalony, ale osada przetrwała przez dłuższy czas.
Badania archeologiczne grodziska
W 1916 roku Roman Jakimowicz, który był późniejszym dyrektorem Państwowego Muzeum Archeologicznego, jako pierwszy poinformował o tym, że na terenie istniejącej wsi Bródno Stare, są relikty dawnego grodu.
Z kolei takiego właściwego opisu stanowiska dokonał J. Płoski, który również był pracownikiem wspomnianego wcześniej muzeum.
Jednak wykopalisk nie rozpoczęto przed wojną.
Dopiero w latach 1949 – 1952 oraz 1961 – 1966 z ramienia wspomnianej instytucji obiekt został przebadany przez Krystynę Musianowicz.
Kolejne prace, ale już na mniejszą skalę były prowadzone m.in. w latach 1989 – 1990 oraz w 2002 roku.
Były różne koncepcje na wykorzystanie tego miejsca.
Wraz z upływem czasu koncepcje ewaluowały do tej, która obowiązuje dzisiaj, czyli uwzględnia ona współistnienie w takiej zrównoważonej formie rezerwatu archeologicznego, przestrzeni parkowo-leśnej, a także miejsca do rekreacji.
Jak kiedyś wyglądało grodzisko?
W czasie prac wykopaliskowych udało się uchwycić owalny przebieg wałów grodziska.
Natomiast w południowej części zostały odkryte resztki spalonej bramy, a to zwiększało obronność grodziska.
Gród ten znajdował się na cyplu, który od południa, wschodu oraz zachodu był otoczony bagnami, dlatego też, aby dostać się do środka, konieczne było przejście pomostem, który przylegał do wału zachodniego.
Brama ta miała szerokość około 2 metrów oraz długość, która nie przekraczała 5 – 6 metrów.
Przy tej bramie mogły również znajdować się podwójne wrota.
Z kolei od zewnątrz na przedłużeniu ściany bramy wysypane były kamienie polne.
Jednak gród ten nie był zamieszkały, gdyż służył tylko za schronienie podczas zagrożenia, a także ewentualnie jako miejsce składowania zapasów oraz prowadzenia niektórych prac.
W tamtym czasie gród ten przetrwał bardzo krótko, gdyż osada istniała od końca IX albo początku X wieku, natomiast fortyfikacje zostały zbudowane dopiero pod koniec X lub na początku XI wieku, a przed połową tego stulecia zostały one zniszczone.
Jednak nie wiadomo, co było tego przyczyną, ale osada bródnowska nie została spalona razem z grodem i prawdopodobnie funkcjonowała do końca XI wieku.
Później założono kolejną osadę, a zrobiono to kilkaset metrów na południowy zachód od dotychczasowej – istniała ona od XI do prawdopodobnie XIII wieku, ale też mogła ją zamieszkiwać ta sama ludność.
Dawna przyroda w grodzisku
Dzisiaj relikty dawnego grodziska są widoczne w Lesie Bródnowskim, który jest pozostałością Puszczy Brodneńskiej, a jest ona znana pod taką nazwą od wieków średnich.
Wtedy szata roślinna tego miejsca była zupełnie inna niż dzisiejsza.
Tereny te znajdują się na obszarze tzw. Równiny Praskiej, którą kiedyś przecinały rzeki oraz strumienie, a były one dopływem Wisły, Narwi oraz Bugu.
Te rzeki, które miały piaszczyste brzegi, były rozmywane podczas powodzi, a z roślin najwięcej było lasów łęgowych z dużą ilością wierzb oraz topoli.
Natomiast na początku XVII wieku na terenach od dzisiejszego Grochowa do Nieporętu znajdowały się bagna.
W różny sposób radzono sobie z tym, że na dużej części obszarów znajdowały się bagna, np. skupiska domów budowano na piaszczystych wyniesieniach, a żeby poruszać się pomiędzy nimi, trzeba było przekraczać podłużne bagniste rynny.
Gospodarka w osadzie
Najważniejszą dziedziną gospodarki było rolnictwo i wysiewano tam przeważnie: proso zwyczajne, jęczmień, żyto siewne i pszenicę.
Jednak ich gospodarka była mało zaawansowana.
Natomiast w bródnowskiej osadzie przygrodowej został odnaleziony kamień żarnowy do wyrabiania mąki.
Znaleziono tam również chmiel, co może wskazywać, że produkowano piwo, a konopie wysiewano, aby wytwarzać olej oraz do tkania materiałów.
Zostały tam również zidentyfikowane nasiona ogórka, a w pobliskich lasach ludzie zbierali orzechy laskowe, maliny i jeżyny.
Natomiast do barwienia tkanin wykorzystywano prawdopodobnie kosaciec żółty, janowiec barwierski oraz rdest ostrogorzki.
Ważną gałęzią gospodarki była również hodowla, gdzie wśród zwierząt hodowlanych najwięcej było krów, ale też ważne znaczenie miały konie jako zwierzęta hodowlane oraz obiekt łowów.
Na Bródnie hodowano również świnie, kozy, owce oraz kury.
Z kolei nowsze badania wykazały, że żyjący wtedy ludzie mieli także psy, ptaki.
Odnaleziono także kości dzikich zwierząt, takich jak: borsuk, zając i wilk.
Jak przygotowywano pożywienie?
Jedzenie mieszkańcy przygotowywali we wspólnej półotwartej kuchni, która miała konstrukcję plecionkową.
Z tamtych czasów znaleziono piec, a w nim szczątki m.in. ryb.
Poza tym posługiwano się wtedy ceramiką, a w tym garnkami, naczyniami zasobowymi, kubkami oraz płaskimi naczyniami.
Rzemiosło i handel tamtych czasów
Badania dowiodły, że w osadzie zajmowano się różnymi rzemiosłami.
Wytapiano żelazo, a także zajmowano się obróbką rudy darniowej, która była łatwo dostępna, ale trudna w obróbce.
Możliwe jest również, że odlewano metale kolorowe, a wiele znalezionych półproduktów świadczy o rozwiniętej produkcji rogowniczej.
O tym, że zajmowano się tam rzemiosłem, może świadczyć tzw. budynek z podcieniem, gdzie w jego wnętrzu znaleziono najstarsze w Polsce koło szprychowe, które było uszkodzone i tu najprawdopodobniej je naprawiano.
Poza tym znaleziono tam: drewniany czerpak. Bijak, róg tura, pozostałości cebrzyka, a także szczątki drzewa i fragmenty ceramiczne.
Można przypuszczać, że budynek miał także funkcję warsztatu.
Z handlem można powiązać drewniany pomost, który znajdował się pod samym zachodnim wałem grodu.
Właśnie tam znaleziono liczną ceramikę, a także zabytki o obcym pochodzeniu, np. gliniane kafle, które wiąże się z wpływami ruskimi oraz fragment żelaznej misy.
⇒ Czytaj także: KRZEMIONKI OPATOWSKIE – PREHISTORYCZNY POMNIK HISTORII POLSKI
♦ Zareklamuj wydarzenie, swoją działalność, produkty itd. – dodaj ogłoszenie ⇒ KLIK
♦ Współpraca reklamowa na portalu ⇒ kontakt@odkrywamyzakryte.com
♦ Chcesz poznać więcej tajemnic świata? ⇒ KLIK
