Wenus paleolityczna to termin nadany kolekcji prehistorycznych statuetek kobiet wykonanych w okresie paleolitu, głównie w Europie, ale znajdowanymi aż po Syberię. Do tej pory znaleziono ponad 200 figurek, z których wszystkie przedstawiane są z podobnymi cechami fizycznymi. Istnieje wiele różnych interpretacji figurek, ale żadna nie jest oparta na solidnych dowodach. Podobnie jak w przypadku wielu innych prehistorycznych artefaktów, ich dokładne znaczenie kulturowe może nigdy nie być znane.
Kobiecy pierwowzór
Wenus paleolityczna to ogólne określenie na kobiece figurki z okresu górnego paleolitu znajdowane na obszarze Eurazji.
Okres paleolitu trwał od około 30 000 p.n.e. do 10 000 p.n.e. i charakteryzuje się pojawieniem się ludzkiej kreatywności.
Odnajdywane przedmioty z tego okresu obejmują znaleziska od małych osobistych ozdób i malowideł jaskiniowych po popularne figurki Wenus, które reprezentują najwcześniejsze znane dzieła sztuki figuratywnej.
Wykonywano je z kamienia (między innymi steatyt, wapień), gliny i kości słoniowej (mamuty).
Większość figurek stworzono w określonym kanonie, który powtarza się w znaleziskach od Europy Zachodniej po Bajkał.
Rozmiar figurek waha się od 4 cm do 25 cm wysokości.
Przedstawione nagie kobiety mają z reguły duże piersi, nadmiernie wydatne brzuchy i pośladki, tzw. steatopygia (część tylko brzuchy), ręce przede wszystkim blisko tułowia lub na nim ułożone.
Znamienne jest pomijanie szczegółów twarzy i głowy (zaznaczane tylko włosy) oraz kończyn, a silne akcentowanie organów płciowych.
Różnego rodzaju pasma i inne rysunki interpretowane są jako odzwierciedlenie zwyczaju pokrywania ciała rytualnymi nacięciami i tatuażami lub jako skromny strój (przepaski).
Znane są także przedstawienia w innym stylu – zgrabne kobiety, niemal abstrakcyjne, ale zawsze z wyraźnymi cechami seksualności, o głowach z ledwo zaznaczonymi szczegółami twarzy.
Tajemnicza Wenus paleolityczna
Termin „Wenus paleolityczna” jest sam w sobie kontrowersyjny.
Inspirowany postacią Wenus, starożytną grecką boginią miłości, zakłada, że figurki przedstawiają boginię.
Oczywiście jest to jedno z możliwych wyjaśnień, ale jest to tylko jedna z wielu zaproponowanych interpretacji.
W literaturze archeologicznej i paleoantropologicznej istnieje znaczna różnorodność opinii na temat możliwych funkcji i znaczenia tych obiektów.
Niektóre z przedstawionych teorii obejmują: symbole płodności, autoportrety, lalki z epoki kamienia, realistyczne przedstawienia rzeczywistych kobiet, idealne wyobrażenia o kobiecej urodzie, ikony religijne, wizerunki bogini matki, a nawet odpowiednik obrazów pornograficznych.
Najczęściej przypuszcza się jednak, że figurki te mają związek z kultem płodności (przedstawiają być może kobiety w ciąży), a także podkreślają rolę seksualności w życiu człowieka, a część była z pewnością amuletami.
Odkrycia osadnicze
Figurki odkrywano głównie w kompleksach osadniczych, zarówno na otwartych przestrzeniach, jak i w jaskiniach, a w rzadkich przypadkach znaleziono je w pochówkach.
Biorąc pod uwagę, że znaleziono je w całej Europie, a czasami dzieliły je tysiące lat, ogólne podobieństwo tych rzeźb jest niezwykłe.
Znajdowane są przeważnie w warstwach związanych z kręgiem graweckim (około 26 000-20 000 tysięcy lat p.n.e.), rzadziej z solutrejskim (około 18 000-15 000 tysięcy lat p.n.e.) lub początkiem magdaleńskiego (około 15 000 tysięcy lat p.n.e.).
Terminem Wenus paleolityczna określa się także reliefowe przedstawienia kobiet znajdowane w jaskiniach, między innymi Laussel we Francji.
Na pierwsze tego rodzaju zabytki natrafiono w 1881 roku w Brassempouy, we Francji, w 1898 roku w jaskiniach Baousse-Rousse w Monako, w 1908 roku w Willendorfie w Austrii.
W następnych latach zgromadzono pokaźny zbiór podobnych figurek ze stanowisk archeologicznych w całej Europie: Trou Magrite (Belgia); Laugerie-Basse, Sireuil, Lespugue (Francja); Savignano sul Panaro, Jezioro Trazymeńskie (Włochy); Mauern, Petersfels (Niemcy); Dolni Vestonice, Predmosti, Brno (Czechy); Meziriczi, Mezyń (Ukraina); Gagarino, Awidiejewo, Kostienki (Rosja).
⇒ Czytaj także: FIGURKA Z JASKINI OBŁAZOWEJ – UNIKATOWE ZNALEZISKO ARCHEOLOGICZNE
♦ Zareklamuj wydarzenie, swoją działalność, produkty itd. – dodaj ogłoszenie ⇒ KLIK
♦ Współpraca reklamowa na portalu ⇒ kontakt@odkrywamyzakryte.com
♦ Chcesz poznać więcej tajemnic świata? ⇒ KLIK
