Kruszyniany to niewielka wioska na Podlasiu leżąca w pobliżu Puszczy Knyszyńskiej. Od granicy z Białorusią dzielą ją zaledwie trzy kilometry. W tej niemalże ukrytej od świata miejscowości od ponad 300 lat mieszkają polscy Tatarzy. Licznie przybywający turyści mogą tutaj zobaczyć meczet muzułmański oraz tatarski cmentarz Mizar.
Polscy Tatarzy – założyciele Kruszynian
Znana powszechnie w tej okolicy legenda głosi, że wieś Kruszyniany została nadana ludności tatarskiej przez króla Jana III Sobieskiego w podziękowaniu za uratowanie mu życia w bitwie pod Parkanami w 1683 roku.
Z kolei zachowane źródła historyczne informują, że w Kruszynianach oraz kilku pobliskich osadach Tatarzy osiedli na mocy przywileju wydanego w 1679 roku.
Jak głoszą zachowane dokumenty, ziemia ta była rekompensatą za zaległy Tatarom żołd.
Wówczas to zezwolono na to, aby tatarscy mężczyźni żenili się z miejscowymi pannami.
Dzieci pochodzące z tych mieszanych związków miały być wychowywane w islamie.
W związku Kruszyniany wzbogaciły się wkrótce o mizar oraz meczet.
Obecnie w Kruszynianach żyją trzy tatarskie rodziny, a w pobliskiej miejscowości – Bohoniki cztery.
Meczet w Kruszynianach
Drewniany, zielony, muzułmański meczet jest usytuowany w samym sercu malowniczych Kruszynian.
Nie bez znaczenia jest jego kolor, który w religii muzułmańskiej jest symbolem tej wiary, oznaczającym po śmierci niebo.
Budynek ten jest bardzo skromny, bowiem nie posiada minaretu.
Na jego wieżyczkach zamiast krzyży znajdują się symboliczne półksiężyce.
Niewielka przestrzeń wnętrza meczetu jest podzielona na dwie sale.
W jednej z nich modlą się mężczyźni, natomiast w drugiej kobiety.
Chociaż wyposażenie jest skromne, to miejsce kultu jest dla tutejszych polskich Tatarów niezwykle ważne.
W meczecie tym modlą się nie tylko miejscowi Tatarzy, lecz także zjeżdża do niego ludność tego wyznania z całego świata.
Ponadto obiekt ten jest dostępny dla licznie przybywających tutaj turystów.
Mizar – miejsce spoczynku Tatarów
Tuż obok meczetu znajduje się muzułmański cmentarz, który powstał w XVIII wieku.
Jest to jeden z trzech cmentarzy tatarskich, znajdujących się w Polsce.
W jednej z jego części znajdują się stare nagrobki o typowo muzułmańskim wyglądzie, a w drugiej nieco nowsze, budowane na wzór tych, które znajdują się na katolickich cmentarzach.
Starsze groby są wykonane z głazów narzutowych, większe kamienie znajdują się u głowy, natomiast mniejsze u nóg zmarłego.
Na nagrobkach można dostrzec wiele tatarskich imion oraz cytatów z Koranu.
Tatarska Jurta
W Kruszynianach można także posmakować kulinarnej tradycji polskich Tatarów.
Tatarska Jurta, którą prowadzi wraz z mężem rodowita tatarka Dżenneta Bogdanowicz to miejsce, w którym można zjeść tatarskie specjały, posłuchać tatarskich opowieści, zapoznać się z kulturą i obyczajami tatarskim (na terenie znajduje się oryginalna tatarska jurta) oraz zostać na nocleg.
Na gości czekają tradycyjne tatarskie dania takie jak m.in. tradycyjny pierekaczewnik, kołduny tatarskie, kartoflaniki, pilaw, manty na słodko lub na ostro, shavla, czyli duszone kawałki cielęciny z warzywami, tatarska babka ziemniaczana, listkowiec oraz herbata i kawa tatarska.
W malutkich Kruszynianach czuć tatarski klimat, warto więc chociaż na chwilę zatrzymać się w tej wiosce, aby poznać historię oraz kulturę żyjącej tu ludności.
⇒ Czytaj także: ZALIPIE – MAŁOPOLSKA WIEŚ MALOWANA KWIATAMI
