Zamek w Malborku to niezwykle okazały, średniowieczny gmach, na którego budowę mogło być zużyte nawet do piętnastu milionów cegieł. Niegdyś była to siedziba potężnego państwa krzyżackiego, a dziś obiekt stanowi muzeum, które to każdego roku jest odwiedzane przez miliony turystów z całego świata. Wędrówka po komnatach pozwala poznać wiele tajemnic z życia Krzyżaków.
Twierdza średniowiecznej Europy
Malbork to urocze miasteczko, które słynie niemalże na całym świecie, dzięki wznoszącemu się tam potężnemu gmachowi z czasów średniowiecza.
Budowla ta doskonale odzwierciedla gotyk.
Ten potężny, otoczony murami grubymi nawet do dwóch metrów gmach, jest położony na prawym brzegu Nogatu.
Dzieli się on na trzy części: zamek Wysoki, Średni oraz Niski zwany Przedzamczem.
Ten gotycki obiekt został wzniesiony przez Krzyżaków w latach 1274-1457 i jest jedną z najokazalszych twierdz średniowiecznej Europy. Jest on doskonałym przykładem średniowiecznej architektury obronnej.
W latach 1309-1457 był on siedzibą mistrzów zakonu krzyżackiego, a zarazem stolicą państwa krzyżackiego.
Następnie w latach 1457-1772 warownia ta znajdowała się pod władaniem wojewodów malborskich.
Na przestrzeni lat był on kilkakrotnie niszczony, odbudowywany oraz przebudowywany, niemniej do dziś zachował się w bardzo dobrym stanie.
Dzięki temu jest wspaniałą historyczną atrakcją tej części Europy.
Każdego roku warownia ta jest zwiedzana przez miliony turystów z niemalże całego świata.
W 1961 roku w gmachu tym zostało utworzone muzeum, natomiast w grudniu 1997 roku został on wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Budowla z milionów cegieł
Kto choć raz w życiu ujrzał na własne oczy tę okazałą budowlę, z pewnością nie pomyli jej nigdy z żadną inną.
Nie bez powodu zamek krzyżacki w Malborku przez przewodników jest żartobliwie nazywany największą kupą cegieł w Europie.
Pruscy architekci obliczyli, że gdyby trzeba było rozebrać tę ogromną budowlę, wówczas cegieł wystarczyłoby na budowę niewielkiego miasta.
Zamek w Malborku wraz ze wzniesionym z kamienia syryjskim zamkiem Krak des Chevaliers zalicza się do największych średniowiecznych twierdz.
Siedziba Krzyżaków
Dzieje zamku w Malborku są mocno związane z zakonem krzyżackim.
Prawdopodobnie niegdyś obok fortecy znajdował się tajemniczy gród o nazwie Zantyr, który został wybrany na siedzibę przez biskupa Christian z Oliwy.
Ów biskup chcąc uczynić Zantyr sercem misyjnej działalności na terenach Prus, w grodzie rozpoczął wznoszenie kościoła.
Niemniej w 1233 roku dostał się on do niewoli, co sprytnie wykorzystali podstępni Krzyżacy zagarniając zwierzchnictwo nad Prusami oraz doszczętnie plądrując Zantyr.
Współcześnie archeolodzy wskazują kilka miejsc, w których to mógł znajdować się ten gród.
Twierdzą, że być może zakon krzyżacki w XIII wieku zbudował tam nieduży, murowany zameczek.
Niemniej nieco później Krzyżacy opuścili tę fortyfikację i rozpoczęli budowę okazałego gmachu kilkaset metrów dalej.
Być może pierwotną budowlę wznieśli zbyt blisko rzeki i groziła ona zawaleniem.
W 1291 r. rezydujący wówczas w Wenecji Wielki Mistrz Zygfryd von Feuchtwangen postanowił przenieść się do Malborka.
Od tego czasu rozpoczynał się prawdziwy okres świetności zamku jako siedziby zakonu.
Militarne dzieje zamku
Pierwsze oblężenie zamku w Malborku przez polskie wojska odbyło się po bitwie pod Grunwaldem.
Po dwóch miesiącach Polacy niestety musieli ustąpić.
Kolejną próbę podbicia zamku podjęto w 1454 roku, a więc w momencie wybuchu wojny trzynastoletniej.
Sześciomiesięczne oblężenie ponownie nie przyniosło oczekiwanych rezultatów.
7 czerwca 1457 roku nastąpił tryumfalny wjazd Kazimierza Jagiellończyka do krzyżackiej fortecy.
Zamku jednak nie zdobyto, a wykupiono za ogromną sumę od najemników broniących twierdzy.
Ci nie mogli doczekać się zapłaty od Krzyżaków, więc postanowili w innych sposób zdobyć pieniądze.
Ostatecznie 5 sierpnia 1460 roku wojska polskie honorowo odbiły Malbork z rąk krzyżackich.
Po zakończeniu wojny trzynastoletniej zamek stał się siedzibą lokalnych urzędów, a Pałac Wielkich Mistrzów – rezydencją królów polskich.
Późniejsze lata to etap dewastacji i niszczenia zamku.
Kiedy w czasie wojen ze Szwecją warownia przechodziła z rąk do rąk, została zajęta przez wojska pruskie, potem napoleońskie, nie dbano o jej wizerunek, lecz zaczęto traktować ją jako magazyn wojskowy i koszary.
Dopiero na przełomie XIX i XX wieku dokonano gruntownej renowacji zamku.
W czasie II wojny światowej zniszczono niemal połowę malborskiej twierdzy, a tuż po niej stała się ona filią Muzeum Wojska Polskiego.
Zwiedzanie warowni
Prawdopodobnie budując twierdzę w Malborku Krzyżacy wzorowali się na abbasydzkiej twierdzy Uk-Haidir, o czym świadczy część rozwiązań architektonicznych oraz wygląd elewacji w Pałacu Wielkich Mistrzów.
Niegdyś Malbork był ważnym ośrodkiem pielgrzymkowym, a pątnicy często podążali do kaplicy świętego Wawrzyńca.
Decydując się na zwiedzanie, wato poświecić na to dużo czasu.
Koniecznie trzeba zobaczyć Zamek Wysoki, gdzie znajduje się kuchnia konwentu, refektarz konwentu, kapitularz oraz Izba Konwentu.
Warto zobaczyć również Zamek Średni, w którym znajdują się Wielki Refektarz, piwnice i kuchnia oraz Pałac Wielkich Mistrzów.
Oprócz niezliczonej liczby sal, komnat, sypialni oraz pomieszczeń gospodarczych można tutaj także obejrzeć ciekawą wystawę eksponującą zbroje.
Na zamku w Malborku można również podziwiać kolekcję rzeźb oraz ciekawe ekspozycje archeologiczne.
⇒ Czytaj także: ZAMEK KRZYŻTOPÓR – ZAGUBIONY WERSAL ZIEMI OPATOWSKIEJ
