Uluburun to jeden z najważniejszych wraków statku w historii całego świata. Odkryty w basenie Morza Śródziemnego należy do najstarszych statków, jakie kiedykolwiek odkryto. Statek przewoził ponad 20 ton ładunku, uważanego za królewski majątek. W sumie udało się wydobyć na powierzchnię ponad 18 000 spektakularnych artefaktów, w tym cenne klejnoty, luksusowe surowce, a nawet złotą pieczęć egipskiej królowej Neferetiti.
U stóp Przylądka Uluburun
Wrak statku, który zatonął około 1300 p.n.e., został po raz pierwszy odkryty u wybrzeży Przylądka Uluburun, w pobliżu miasta Kaş w południowo-zachodniej Turcji.
Odkrył go przypadkowo Mehmed Çakira, miejscowy nurek i poławiacz gąbek.
Właśnie od miejsca, w którym spoczywa – Przylądka Uluburun – pochodzi nazwa wraku.
Wrak spoczywał na stromym skalistym zboczu na głębokości od 44 do 52 metrów, z artefaktami rozrzuconymi do 61 metrów.
Wykopanie go było gigantycznym przedsięwzięciem i wymagało jedenastu następujących po sobie hucznie organizowanych kampanii, trwających od trzech do czterech miesięcy, prowadzonych przez Instytut Archeologii Morskiej w latach 1984-1992.
Podczas eksploracji statku pracowali płetwonurkowie i archeolodzy z całego świata.
Starożytna potęga
Sam statek miał ok. 15 metrów długości i jest najwcześniejszym znanym przykładem statku skonstruowanego przy użyciu zaawansowanej techniki łączenia desek za pomocą dębowych czopów i klamer.
Uluburun zbudowano z cedru libańskiego.
Na maszcie o wysokości 12,5 m wieszano dwie 13,5 m reje, a pomiędzy nimi żagiel o powierzchni 87,5 m2.
Przy wraku odkryto aż 24 kamienne kotwice o różnej wadze.
Według ustaleń statek przy umiarkowanym wietrze mógł rozwijać prędkość nawet do 7-8 węzłów.
Bogactwo załadunku
Uluburun był prawdopodobnie statkiem, pochodzenia kanaanejskiego lub cypryjskiego, który wraz z załadunkiem i załogą płynął w kierunku Egei, z pośrednim przystankiem w Mykenach.
W chwili zatonięcia statek przewoził ponad 20 ton ładunku, w tym zarówno surowców, jak i gotowych towarów, które pochodzą z co najmniej siedmiu różnych kultur, w tym m.in. mykeńskiej, syro-palestyńskiej (poprzednicy Fenicjan), cypryjskiej, egipskiej i asyryjskiej.
Głównym ładunkiem było około 10 ton cypryjskiej miedzi głównie w postaci 354 sztabek.
Uluburun zawierał także najwcześniejsze znane i nienaruszone szklane sztabki szkła.
Odzyskano w sumie 175 owalnych stożków, które były zabarwione m.in. błękitem kobaltowym, turkusem i lawendą.
Wśród innych surowców odnaleziono tonę żywicy terpentynowca, kłody egipskiego hebanu, skorupki strusich jaj, kły słonia, zęby hipopotama, muszle i skorupy żółwi.
Na pokładzie znajdowały się również bardzo luksusowe towary, m.in. egipskie przedmioty ze złota, srebra i kamienia, biżuteria, miedziane i brązowe naczynia, tysiące koralików ze szkła, agatu, karneolu, kwarcu, fajansu i bursztynu, małe figurki, w tym wykonany z brązu posąg kobiety, częściowo ubranej w złoto, pochodzenia syro-palestyńskiego, narzędzia, brzytwy, amulety, lampki oliwne w kształcie spodka, tabliczkę do pisania oraz odważniki w kształcie zwierząt z epoki brązu.
Jednym z wyjątkowych i cennych przedmiotów był skarabeusz z kartuszem królowej Neferetiti.
Analiza odkrytych artefaktów sugeruje, że Uluburun był podstawą międzynarodowego handlu.
Obecnie uważany jest za jeden z najważniejszych i najbardziej fascynujących wraków morskich, jaki kiedykolwiek odkryto w całym regionie Morza Śródziemnego.
Pozostałości Uluburun i jego ładunku znajdują się w tureckim Muzeum Archeologii Podwodnej w Bodrum.
