Nan Madol nazywane jest również Wenecją Mikronezji albo Wenecją Pacyfiku, a są to ruiny megalitycznego miasta, które było ośrodkiem ceremonialnym Saudeleurów z XII/XIII – XV/XVI wieku. Gdzie się dokładnie znajduje i co świadczy o jego wyjątkowości?
Trochę faktów
Ruiny tego miasta położone są na ponad 100 sztucznych wysepkach, które są utworzone na rafie w pobliżu Tamwen Island na południowy wschód Pohnpei w Mikronezji.
Wszystkie te wyspy są oddzielone od siebie kanałami.
Nan Madol w 2016 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ale też jednocześnie umieszczono go na liście światowego dziedzictwa w związku z zagrożeniem, które jest związane z zamuleniem, powodującym niekontrolowany rozrost namorzyn, które blokują kanały.
Wyspy Nan Madol zbudowane są z głazów bazaltowych oraz koralowych, a oddzielone są kanałami, które przypominają kanały weneckie.
Cały ten kompleks podzielony jest na dwie części:
- Madol Powe, a jest to górny Nan Madol, czyli północno – wschodnia część, na której znajduje się duża liczba mniejszych wysepek;
- Madol Pah, a jest to dolny Nan Madol, czyli południowo – zachodnia część, na której znajduje się mniejsza liczba większych wysepek.
Poza tym Nan Madol leży w strefie równikowej, a jego średnia toczna temperatura powietrza wynosi 27 stopni Celsjusza.
Nan Madol to jedno z dwóch ośrodków ceremonialnych, które znajduje się we wschodniej Mikronezji, a drugim ośrodkiem jest Lelu w Kosrae, które jest oddalone o 550 km.
Jednak większym i lepiej zachowanym kompleksem jest Nan Madol.
Wielkość tych wysepek waha się w granicach od 160 do 12,7 tys. metrów kwadratowych.
Mur zewnętrzny tego miejsca tworzą głazy, które ważą średnio 50 – 60 ton.
Na wyspie Pahnwi można znaleźć głazy o średnicy 3,5 metra oraz wadze do 90 ton, a do tego na niektóre wysepki nawieziono ziemię z Temwen Island.
W części Madol Powe znajduje się wysepka Nandowas, która jest ogrodzona wysokim murem, gdzie czasami jego wysokość osiąga ponad 8 metrów.
Na Nandowas znajdują się ruiny trzech grobowców Saudeleurów oraz pierwszych wodzów nahnmwarki.
Historia Nan Madol
Historia tej wyspy znana jest głównie z przekazów ustnych i można ją podzielić na cztery okresy:
- okres ludzi,
- okres Saudeleurów,
- okres nahmwarki,
- okres obcokrajowców.
Dzięki badaniom archeologicznym oraz znalezionym pozostałościom po ceramice z okresu kultury Lapita szacowane jest, że około 2000 – 2500 lat temu została zasiedlona Pohnpei.
Można powiedzieć, że osadnicy przybywali tutaj falami i wraz z upływem czasu zaczęły rozwijać się społeczności rolnicze, a następnie zostały one zjednoczone pod przywództwem wodza, tzw. Saudeleura i to było około X – XII wieku.
Budowę wysp prawdopodobnie rozpoczęto około 1200 roku.
Wtedy rozbudowywano wysepki, które już istniały i wznoszono nowe, poprzez układanie jeden na drugim bloków bazaltowych, które wydobywano w innej części Pohnpei, a następnie przetransportowywano je do budowy Nan Madol i nie używano wtedy żadnych kół czy narzędzi metalowych.
Zgodnie z legendą Nan Madol miało być wzniesione przez dwóch braci z użyciem nadprzyrodzonych mocy.
W pewnym okresie Nan Madol było zamieszkiwane, a liczba mieszkańców nie przekraczała 1000 osób.
Niektórzy przypuszczają też, że mieszkańców mogło być również mniej niż 500 osób.
Tak więc na wysepkach w północno – wschodniej części Nan Madol, czyli na Madol Powe, mieszkali kapłani.
Każda inna wysepka służyła innym celom, np.:
- na jednych przygotowywano pożywienie, np. na Usennamw;
- na innych budowano kanu, np. na Dapahu;
- jeszcze na innych produkowano olej kokosowy, np. na Peinering;
- funkcję królewskiego domu pogrzebowego pełniło Nandauwas.
Trzydzieści cztery wysepki tworzyły centrum administracyjne, a znajdowały się tam również domy mieszkalne arystokracji.
Natomiast rezydencje Saudeleura oraz jego rodziny były na wysepce Pahnkadira, a na wysepce Idehd trzymano świętego węgorza, który był karmiony wnętrznościami żółwi.
Jeśli chodzi o drugiego świętego węgorza, to miał on być trzymany na wysepce Dorong, gdzie również hodowane były małże.
Saudeleurowie prowadzili rządy tzw. silnej ręki i w związku z tym ściągali trybuty od reszty społeczeństwa na wyspie, aby utrzymać swój ośrodek w Nan Madol.
Zgodnie z ustną tradycją do upadku dynastii saudeleurów doszło około 1600 roku.
Wtedy to syn boga gromów, którym był Isokelekel z Kosrae, razem z 333 wojownikami, przejął władzę i wprowadził na terenie Madolenihmw system wodzostwa nahnmwarki i w związku z tym sam stał się pierwszym wodzem nahnmwarki.
Prawdopodobnie Isokelekel spoczywa w monumentalnym grobowcu na wysepce Peinkitel.
Nan Madol zostało opuszczone przez nahnmwarki na początku XVIII wieku, a pozostawało ono zamieszkiwane do 1820 roku.
Jednak system nahnmwarki nadal funkcjonuje na wyspie Pohnpei, jako system zarządzania. Od 1500 do 1600 roku tytuł własności Nan Madol przechodzi z jednego wodza nahnmwarki na jego następcę.
Te ustne historie na temat Nan Madol przekazywane byłuy już pod koniec XIX wieku, a zbierał je polski etnograf oraz badacz Oceanii – Jan Kubary, który w 1873 roku sporządził także pierwszy opis Nan Madol, a także F. W. Christian.
Natomiast w 1910 roku Paul Hambruch, który był niemieckim etnologiem oraz archeologiem, sporządził mapę wysepek Nan Madol, ale też zapisał ich nazwy, które jeszcze pamiętali mieszkańcy Pohnpei.
Pewna legenda głosi, że 17 osób mężczyzn i kobiet przypłynęło na wyspę w dużej łodzi pod przywództwem dwóch braci czarowników, a byli nimi Olisihpa oraz Olosohpa.
Takim tajemniczym fragmentem tej legendy jest ten, który mówi, w jaki sposób czarownikom udało się zbudować miasto na rafie koralowej, a także mieszczący się tam system świątyń.
To właśnie za pomocą latającego smoka mili oni podnosić ogromne megality.
