Starożytne grobowce Omanu to najbardziej znane prehistoryczne symbole tamtego obszaru. Niewiele wiadomo o tych kamiennych strukturach ani o kulturze, która je zbudowała. Jednak ten brak wiedzy nie przeszkodził UNESCO w stwierdzeniu, że jest to nekropolia, która stanowi wyjątkowe świadectwo ewolucji praktyk żałobnych dokonywanych w czasie wczesnej epoki brązu w południowo-wschodniej części Półwyspu Arabskiego. Stwierdzenie to budzi wątpliwości, ponieważ jak dotąd nie odnaleziono tam żadnych szczątków…
Grobowce w Omanie
Oman leży w południowo-wschodniej części Półwyspu Arabskiegio i jest krajem słabo przebadanym archeologicznie.
Dopiero w latach 70. XX wieku zespół duńskich archeologów odkrył tam kamienne, okrągłe budowle o strukturze „ula”, chociaż prawdopodobnie lokalni mieszkańcy od zawsze wiedzieli o ich istnieniu.
Budowle te składają się z ułożonych w stos płaskich kamieni i mają średnicę ok. 10 metrów.
Najnowsze ustalenia polskich archeologów z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, którzy badają tamten region, donoszą, że wiek tych konstrukcji może mieć nawet 5 tys. lat.
W 1988 roku grobowce Omanu zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Trzy skupiska
Grobowce Omanu rozmieszczone są w trzech głównych skupiskach: jednym w Bat, który jest prawdopodobnie najsławniejszy oraz w wioskach al-Ayn i al-Khutm.
Najlepiej zachowane są te zlokalizowane w al-Ayn, gdzie znajduje się dwadzieścia jeden okrągłych struktur, ustawionych w jednej linii pasma górskiego, którego tło stanowi wysoki na 1000 m klif Jebel Misht.
Najwcześniejsze grobowce są najprostsze w budowie.
Przypominają ul lub igloo z jednym tylko wejściem i jedną komorą.
Późniejsze grobowce mają dwa wejścia i po cztery komory.
Jak dotąd w skupiskach odnaleziono tylko kilka artefaktów typu strzały, sztylety i dzbany do wody, które mogłyby dać jakąkolwiek wskazówkę, co do kultury, która tworzyła te kamienne kurhany.
Wielki grobowiec Hili
Niedaleko pomników w al-Ayn znajdują się okrągłe grobowce w Hili, które pierwotnie miały strukturę wieży.
Wielki grobowiec Hili jest największym pomnikiem w Zjednoczonych Emiratach Arabskich pod względem wielkości użytych kamieni do jego budowy.
Mierzy 12 metrów średnicy, 4 metry wysokości i ma dwa wejścia, które są ozdobione płaskorzeźbami.
Grobowce w Hili należą do kultury Umm an-Nar, przypadającej na czasy epoki brązu, która istniała od drugiej połowy trzeciego tysiąclecia p.n.e.
Kulturze tej nieobce było tworzenie okrągłych grobowców z dobrze dopasowanych kamieni.
W grobowcach w Hili archeolodzy odkopali setki szczątków ludzkich, a także niektóre przedmioty codziennego użytku.
Takie same czy jednak inne?
Wydaje się, że wszystkie grobowce Omanu łączy jedna historia.
Można domniemywać, że te w Bat, al-Ayn i al-Khutm musiały służyć temu samemu celowi, co okrągłe grobowe w Hili, ponieważ datuje się je mniej więcej na ten sam okres i znajdują się w tym samym regionie.
Pozostaje jednak ważne pytanie – dlaczego tylko w grobowcach w Hili znaleziono ludzkie szczątki?
Być może kamienne struktury w kształcie ula zbudowano jako grobowce, ale nigdy ich do tego celu nie używano.
Być może umieszczano w nich zmarłych, ale gdy nastąpił całkowity rozkład ciała, kości przenoszono w inne miejsce.
Niektórzy uczeni sugerują, że struktury ten pełniły funkcję silosów lub budowli obronnych.
Inni zaś twierdzą, że należy docenić ich niesamowite właściwości akustyczne i tutaj szukać rozwiązania budowy takich kamiennych form.
Tak naprawdę nie wiemy, do czego używano tych tajemniczych struktura, ale i tak dla wielu osób grobowce Omanu pomimo nieodnalezienia w nich szczątków wciąż pozostają miejscami starożytnego pochówku zmarłych.
