Enkidu był wojownikiem i myśliwym, towarzyszem i jednocześnie przyjacielem Gilgamesza. Zgodnie z „Eposem o Gilgameszu” ludzie z Uruk mieli błagać bogów, aby zesłali kogoś, kto dałby radę powściągnąć surową rękę panującego władcy Gilgamesza. Wówczas za sprawą bogini Aruru miał powstać Enkidu. Był on silnie owłosionym, wręcz kudłatym barbarzyńcą, zamieszkiwał na pustyni wspólnie ze zwierzętami, pośród których się wychował i dysponował niezwykłą siłą.
Gilgamesz podjął decyzję o pojmaniu Enkidu.
W tym celu wysłał do niego prostytutkę.
Doszło do stosunku pomiędzy nim a kobietą, co pozwoliło mu zauważyć własne człowieczeństwo, spowodowało jednak również, że zwierzęta od niego uciekały.
W obliczu takiej sytuacji pozwolił, aby zaprowadzono go do cywilizacji.
Prostytutka wykonała zadanie, przyprowadziła Enkidu przed oblicze władcy – Gilgamesza.
Obaj mężczyźni natychmiast starli się w zapasach.
Gdy zakończyli walkę, stali się przyjaciółmi.
Następnie wspólnie wybrali się na wyprawę, której celem było unicestwienie potwora Humbaby.
Obaj mężczyźni wrócili cało z tego starcia.
W tym czasie bogini Isztar podjęła próbę uwiedzenia Gilgamesza, jednak została odrzucona i wzgardzona.
Wywołało to w niej ogromny gniew, zesłała więc niebiańskiego Byka, który miał zabić władcę.
Jednak Enkidu przybył mu z pomocą i wspólnie udało im się pokonać Byka.
Lud Uruk był bardzo szczęśliwy i wychwalał obu mężczyzn.
Jednak bóstwa przedsięwzięły decyzję, że Enkidu musi umrzeć, z uwagi na rolę, jaką odegrał w zabiciu potwora Humbaby oraz niebiańskiego Byka.
Odszedł w ramionach wiernego przyjaciela Gilgamesza.
Epos o Gilgameszu
Epos o Gilgameszu stanowi najstarszy, znany nam poemat epicki.
Do jego powstania doszło niemal 5 tysięcy lat temu, gdyż przypuszczalnie pochodzi z drugiej połowy III tysiąclecia p.n.e.
Bohater, którego imię pada w tytule, uznawany jest za historycznego króla Uruk.
Miał on być piątym władcą z I dynastii Uruk.
Epos przedstawia go jako władcę mocarnego oraz pięknego i budzącego znaczący przestrach pośród poddanych.
Znana obecnie, powszechna wersja tego eposu złożona jest z 5 poematów o Gilgameszu, które przetrwały do dzisiejszych czasów.
Tabliczki, na których zapisana jest treść tego utworu, pochodzą najprawdopodobniej z II tysiąclecia p.n.e.
Przypuszczalnie jednak stanowią one kopie zdecydowanie starszych utworów, które zostały stworzone pod koniec III tysiąclecia p.n.e.
Są to następujące poematy:
Gilgamesz i las cedrowy – jest to opowieść o wyprawie Gilgamesza i Enkidu do cedrowego lasu, odnaleźli w nim, pokonali i zabili Huwawę, czyli potwora będącego strażnikiem tegoż lasu.
Funkcję tę sprawował on z polecenia boga Enlila.
Cel wyprawy miał być jednak inny – zamierzali oni pozyskać drzewo cedrowe.
Gilgamesz i Byk niebiański – w tym poemacie znajdujemy dokładny opis pokonania i zabicia Byka niebiańskiego wspólnie przez Gilgamesza i Enkidu.
Zesłała go Boginia Isztar / Inana.
Miał on zabić Gilgamesza, gdyż odrzucił on jej miłosne zaloty.
Gilgamesz, Enkidu oraz Świat Podziemny – w tym utworze znajdujemy opis wyprawy Enkidu do Świata Podziemnego kur w celu odzyskania przedmiotów, które utracił Gilgamesz.
Przypuszczalnie dzięki nim zyskiwał on jeszcze większą władzę nad poddanymi.
W konsekwencji dochodzi do uwiezienia Enkidu w podziemiach, a Gilgamesz podejmuje próby jego wydostania.
Gilgamesz i Agga z Kisz – w poemacie znajduje się opis buntu Gilgamesza przeciwko swojemu suwerenowi Agdze z Kisz.
Dochodzi do wygrania wojny przez Gilgamesza i jego miasto Uruk staje się stolicą Sumeru.
Śmierć Gilgamesza – jest to opis pogrzebu króla Uruk oraz jego podróży do świata zmarłych.
W czasach Sumerów poszczególne części eposu nie były ze sobą połączone.
Każda z nich stanowiła niejako osobny utwór.
Do ich wspólnego spisania w całość doszło najprawdopodobniej w I połowie II tysiąclecia p.n.e. za sprawą Babilończyków.
Całość tekstu eposu nie została zachowana do dzisiejszych czasów.
Najrozleglejsza i najpełniejsza wersja pochodzi z biblioteki asyryjskiego króla Aszurbanipala (XIII w. p.n.e.).
Przekazywane w późniejszych czasach w Mezopotamii tradycje (I tys. p.n.e.) za autora tej wersji uznają kapłana pochodzącego z miasta Uruk, noszącego imię Sin-Leqi-unninni.
Standardowa wersja została stworzona w oparciu o inne istniejące zapisy.
Pojawiły się uzupełnienia i przeredagowania.
W wersji asyryjskiej zachowało się około 3000 linijek, z czego około 1200 można przeczytać w całości.
Mniej więcej drugie tyle zostało uzupełnionych poprzez analogię lub odtworzona.
W celu uzupełnienia przynajmniej części tego, co utracono, sięgnięto do innych wersji, przedruków w innych językach.
W wersji asyryjskiej dostępne są do dzisiaj niemal nieuszkodzone tablice I, VI, XI i XII.
Na pozostałych znajdują się liczne luki, które są efektem obtłuczeń.
Część luk zyskała uzupełnienia na podstawie innych źródeł.
Wiele elementów udało się odtworzyć przynajmniej co do sensu.
Enkidu
Co więc o nim wiemy?
Jego życie było proste wychowany pośród zwierząt i z nimi zaprzyjaźniony, w pewien podstępny sposób zwabiony do cywilizacji.
Zaprzyjaźnił się z Gilgameszem, dla którego niejednokrotnie był jedynie ochroniarzem, obrońcą i wsparciem w trudniejszych bojach.
Jego śmierć natomiast można uznać za karę, za czyny, które wykonywał w imię przyjaźni, przywiązania i z prośby swojego przyjaciela.
Czy więc był ich całkowicie winien?
Gilgamesz był władcą budzącym strach pośród swoich poddanych.
Zyskanie Enkidu na swojego przyjaciela pozwoliło mu na zdobycie znaczącej przewagi w wielu bojach i umożliwiło posiadanie jeszcze większej władzy niż dotychczas.
Czy jednak korzyści były obopólne?
