Biblioteca Nazionale Marciana (Biblioteca di San Marco, Biblioteka św. Marka) znajduje się na końcu Placu św. Marka w Wenecji. Jest jedną z największych i jednocześnie najważniejszych bibliotek we Włoszech. Jej budynek symbolizuje bogactwo miasta i tradycję publicznych inwestycji w intelektualne i artystyczne przedsięwzięcia, a jej zasoby to prawdziwa skarbnica starożytnych manuskryptów.
Dar kardynała Bessariona
Historia Biblioteki św. Marka rozpoczyna się jeszcze przed jej budową.
Pierwsza propozycja utworzenia takiej instytucji wypłynęła z woli, którą miał Francesco Petrarca w 1363 roku.
Ostatecznie jej nie zrealizowano, a Petrarca w chwili śmierci przekazał całą swoją prywatną kolekcję dzieł Panom Padwy.
Kolejna propozycja wyszła od kardynała Bessariona, biskupa kościoła rzymskokatolickiego i łacińskiego patriarchy Konstantynopola.
W 1468 roku kardynał przekazał Republice Wenecji „na powszechny użytek” ok. 750 kodeksów w języku greckim i łacińskim, a także 250 rękopisów i wiele druków pochodzących z jego osobistej kolekcji.
W zbiorach kardynała Bessariona znajdowała się kopia dzieła Bibliotheca of Pseudo-Apollodorus.
Było to kompendium mitów greckich, zebranych w II w. n.e.
Chociaż dar kardynała Bessariona dla Republiki Weneckiej został złożony w 1468 roku, o wiele później Pałac Dożów wydał dekret o budowie budynku, który na stałe pomieściłby te wszystkie cenne dzieła.
Imponujący budynek
Pałac, w którym znajduje się biblioteka, to projekt włoskiego architekta Jacopo Sansovino, rozpoczęty w 1537 r., a zakończony w 1588 r. przez Vincenzo Scamozziego (po śmierci Sansovino).
Jednak przed śmiercią w 1570 roku Sansovino ukończył wykonanie arkadowych przęseł fasady oraz rozpoczął prace nad freskami i innymi dekoracjami.
W 1811 roku Biblioteca Nazionale Marciana została przeniesiona do sąsiedniego Pałacu Dożów, następnie przeniesiona ponownie w 1904 roku do kompleksu weneckiej mennicy.
W 1924 roku bibliotek odzyskała pierwotny budynek.
On sam w sobie nie jest bardzo duży, ozdobiony arkadami w stylu doryckim na parterze i jońskim na pierwszym piętrze.
Wszystkie kolumny są bogato zdobione rzeźbami.
W udekorowaniu budynku swój wkład wnieśli wielcy artyści, np. Tycjan, Alessandro Vittoria, Giuseppe Porta i Bartolomeo Ammannati.
Wewnętrzne sale to bogato zdobione sufity, ściany i marmurowe podłogi, które przypominają wspaniałość czasów, w których wybudowano bibliotekę.
Skarbnica starożytnych manuskryptów
Przez stulecia kolekcja Biblioteki św. Marka była stopniowo powiększana.
Zbiory głównie pochodziły od indywidualnych darczyńców oraz z zasobów bibliotek klasztornych.
W 1603 r. wprowadzono w Wenecji prawo nakładające na drukarzy obowiązek oddania kopii każdej książki wydanej w bibliotece.
W epoce napoleońskiej niektóre instytucje religijne zostały zlikwidowane, a część kolekcji ich bibliotek została przekazana Biblioteca Nazionale Marciana.
Dziś w zasobach biblioteki znajduje się około miliona tomów, w tym około 13 000 rękopisów, prawie 3 000 inkunabułów i ponad 24 woluminów druków z XVI w.
Do najbardziej wartościowych egzemplarzy ze zbiorów Biblioteki św. Marka należą dwa kodeksy z rękopisami Iliady: Homerus Venetus A oraz Homerus Venetus B.
